XSS là gì? Cách phòng tránh và bảo vệ website trước các cuộc tấn công

Trong thế giới an ninh mạng, XSS (Cross-Site Scripting) là một trong những lỗ hổng phổ biến nhất trên các ứng dụng web. Kẻ tấn công lợi dụng lỗ hổng này để chèn mã độc hại vào website, từ đó xâm phạm dữ liệu người dùng hoặc điều khiển hoạt động ứng dụng. Để hiểu rõ hơn XSS là gì, cách thức hoạt động cũng như cách bảo vệ website trước các cuộc tấn công, hãy cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.

XSS là gì và nó nguy hiểm như thế nào?

XSS (Cross-Site Scripting) là một loại lỗ hổng bảo mật cho phép kẻ tấn công chèn mã độc (thường là JavaScript) vào ứng dụng web. Khi người dùng truy cập website bị nhiễm mã, trình duyệt sẽ tự động thực thi đoạn mã độc đó.

Hậu quả của lỗ hổng XSS có thể rất nghiêm trọng, từ việc đánh cắp thông tin cá nhân đến phát tán mã độc trên diện rộng, thậm chí chiếm quyền kiểm soát tài khoản của người dùng.

Các loại tấn công XSS phổ biến

Lỗ hổng XSS được phân loại thành 3 dạng chính, mỗi loại có cách thức tấn công và nguy cơ khác nhau:

1. Reflected XSS

• Mã độc được chèn trực tiếp vào các URL hoặc tham số yêu cầu HTTP.
• Khi nạn nhân truy cập liên kết chứa mã độc, trình duyệt sẽ thực thi mã, dẫn đến các hành vi không mong muốn như đánh cắp thông tin.

2. Stored XSS

• Mã độc được lưu trữ trong cơ sở dữ liệu của máy chủ, chẳng hạn như trên bài viết, bình luận hoặc biểu mẫu.
• Khi người dùng khác truy cập vào nội dung bị nhiễm, mã độc sẽ tự động được kích hoạt.
• Đây là dạng nguy hiểm nhất vì có thể ảnh hưởng đến nhiều người dùng cùng lúc.

3. DOM-Based XSS

• Xảy ra khi mã độc được thực thi thông qua việc thay đổi cấu trúc DOM (Document Object Model) của trang web bằng JavaScript.
• Không phụ thuộc vào máy chủ mà lợi dụng các lỗ hổng trong mã JavaScript phía client.

Mục đích và cách thức tấn công XSS là gì?

Kẻ tấn công thường nhắm đến các mục tiêu như:

• Đánh cắp thông tin cá nhân: Cookie, token phiên, thông tin tài khoản,…
• Điều khiển ứng dụng: Gửi yêu cầu API trái phép, thay đổi giao diện hoặc thao túng chức năng trang web.
• Phát tán mã độc: Lây nhiễm mã độc sang các thiết bị hoặc website khác.

Quy trình một cuộc tấn công XSS:

1. Tìm lỗ hổng: Kẻ tấn công quét website để xác định các điểm yếu dễ bị khai thác.
2. Chèn mã độc: Đoạn mã độc được chèn vào URL, form nhập liệu hoặc nội dung lưu trữ trên website.
3. Thực thi mã: Khi nạn nhân truy cập hoặc tương tác với nội dung chứa mã độc, trình duyệt tự động thực hiện lệnh độc hại.
4. Hậu quả: Kẻ tấn công thu thập dữ liệu hoặc thực hiện các hành vi trái phép trên tài khoản người dùng.

Xu hướng và ví dụ tấn công XSS

• Qua mạng xã hội:
  Một bài đăng trên mạng xã hội chứa mã JavaScript độc hại, khi nạn nhân nhấp vào liên kết, mã độc sẽ được thực thi để đánh cắp thông tin.

• Qua email lừa đảo:
  Email chứa đường dẫn độc hại được ngụy trang với nội dung hấp dẫn. Khi người nhận nhấp vào, trình duyệt sẽ thực thi mã độc.

• Qua bình luận hoặc form nhập liệu:
  Hacker chèn mã độc vào bình luận hoặc biểu mẫu. Khi các bình luận này hiển thị công khai, người dùng khác sẽ bị tấn công khi truy cập.

Làm sao để kiểm tra và ngăn chặn XSS?

Việc ngăn chặn XSS đòi hỏi sự kết hợp của nhiều biện pháp:

1. Kiểm tra lỗ hổng thường xuyên: Sử dụng các công cụ như Acunetix, Burp Suite,… để phát hiện và khắc phục lỗ hổng.

2. Xử lý dữ liệu đầu vào:

• Sử dụng kỹ thuật mã hóa hoặc kiểm tra dữ liệu trước khi lưu trữ hoặc hiển thị.
• Loại bỏ hoặc chuyển đổi các ký tự đặc biệt để ngăn mã độc thực thi.

3. Sử dụng thư viện chống XSS: Thư viện như DOMPurify hoặc js-xss giúp làm sạch và kiểm tra dữ liệu an toàn trước khi hiển thị.

4. Cấu hình CORS: Hạn chế truy cập tài nguyên web từ các nguồn không tin cậy để ngăn chặn XSS qua trang khác.

5. Chính sách Content Security Policy (CSP): Cấu hình CSP để giới hạn nguồn tải mã JavaScript, giúp ngăn mã độc được thực thi từ các nguồn không đáng tin.

6. Cập nhật phần mềm: Thường xuyên cập nhật các nền tảng và plugin của website để vá các lỗ hổng bảo mật.

Mức độ nguy hiểm của XSS với ứng dụng JavaScript

JavaScript đóng vai trò quan trọng trong các cuộc tấn công XSS. Khi lỗ hổng bị khai thác, kẻ tấn công có thể:

• Đánh cắp cookie và token: Những thông tin nhạy cảm này có thể được sử dụng để giả mạo phiên người dùng.
• Kiểm soát giao diện hoặc logic ứng dụng: Kẻ tấn công có thể thay đổi giao diện, thêm mã độc hoặc gọi API trái phép.
• Phát tán mã độc: Lợi dụng quyền của người dùng hoặc chức năng trang web để tấn công sang hệ thống khác.

Kết luận

XSS là gì? Đó là một lỗ hổng bảo mật nguy hiểm, thường bị lợi dụng để thực thi mã độc, đánh cắp dữ liệu hoặc kiểm soát ứng dụng web. Mặc dù XSS gây ra nhiều nguy cơ, bạn hoàn toàn có thể phòng tránh bằng cách áp dụng các biện pháp bảo mật nghiêm ngặt.

Đầu tư vào công nghệ, nâng cao ý thức bảo mật và cập nhật thường xuyên là chìa khóa để bảo vệ website của bạn trước các mối đe dọa XSS.